فضایی، حمل و نقل پیشرفته

دکتر منوچهر منطقی طی گفتگویی با برنامه تهران من رادیو تهران ضمن معرفی ستاد توسعه فناوری های حوزه فضایی و حمل و نقل پیشرفته گفت : در مجموعه‌ی ما عمدتاً بحث کاربرد فنّاوری‌های فضایی ، هوایی دریایی ، ریلی و خودرویی هست و استفاده اقتصادی و بهره وری بهتر از فنّاوری فضایی.و حوزه حمل و نقل پیشرفته  می باشد . در حوزه هوایی در سه بخش محصول،  تعمیر و نگهداری، و قطعات در حال پیگیری است و نهایتاً سه مجموعه‌ی جدید هم اخیرا به مجموعه‌ی ما اضافه شده بخش های دریایی، ریلی و ‌ خودرویی هست . کاری که ما در این مجموعه انجام می‌دهیم یکپارچه‌سازی این‌ بخش ها به صورت حمل و نقل هوشمند یا حمل و نقل ترکیبی با هدف ایجاد حمل و نقل ارزان‌تر، ایمن‌تر و با قابلیت اعتماد بیشتر می باشد،و با توجه به اینکه در دنیا فناوری های مختلف را در مسیر هوشمند سازی به کار گرفته اند  ما هم توجهمان را روی این موضوع گذاشتیم که بتوانیم در جمهوری اسلامی ایران نیز با بهره گیری از دانش و تخصص ایرانی با یکپارچه سازی به سمت توسعه حمل و نقل هوشمند گام بلندی برداریم

دبیر ستاد حمل و نقل پیشرفته در جواب به این سوال که در بحث طراحی و ساخت هواپیما در کجا قرار داریم گفت :

یکی از کارهای خیلی خوبی که می‌توانم بگویم دو دهه پیش اتفاق افتاد انتقال فنّاوری طراحی و ساخت هواپیما بود که روی یک هواپیمای ۵۰ نفره صورت گرفت. در این پروژه جمعیتی حدوداً ۵۰۰ نفر متخصص در آن شروع به کار کردند و ثمره‌ی تلاش شبانه روزی این گروه متخصص مجموعه‌ی دفتر طراحی هواپیما شد که ما را قادر می‌کند با جذب فنّاوری های روز  این محصول در حوزه‌های بالاتر وارد شویم و محصولات دیگری را عرضه کنیم کما اینکه حاصل تلاش این گروه با توجه به تسلطی که در این فنّاوری داشتند منجر به رویش محصول‌های متنوعی دیگری شد از جمله  هواپیمای ترابری، هواپیمای بیمارستانی و هواپیمای گشت دریایی. بعد از آن وقتی توانمندی به یک حد بالاتری رسید تصمیم بر توسعه فناوری و مطالعه روی یک هواپیمایی که هم مدرن‌تر باشد و هم ظرفیت بالاتری داشته باشد مطرح گردید  که بدنبال آن بحث طراحی هواپیمای ۷۲ نفره مطرح شدکه می‌تواند یک هواپیمای بومی درکلاس هواپیمای ATR باشد که در حال استفاده در ناوگان هوایی هستند و اغلب فرودگاه‌های کم‌تردد و با تعداد مسافر کم از این نوع هواپیما استفاده می کنند که بهترین جواب را داده است ، در واقع  هواپیمای «ایران ۱۴۰» برای فرودگاه های کم تردد و با تعداد مسافر محدود انتخاب شده بود و قرار بود  مسافرینی را به فرودگاه های بزرگتر جهت ادامه مسیر های بعدی منتقل نماید .

دکتر منوچهر منطقی در مورد هواپیمای ۱۵۰ نفره هم گفت : همانطور که اطلاع دارید هواپیمای 150 نفره به عنوان یک پروژه‌ی کلان ملی مطرح بود و هدف این بود که ما بتوانیم به فنّاوری‌های کلیدی محصول تسلط پیدا کنیم و نهایتاً چشم‌اندازی که در این پروژه بود این بود که بتوانیم با توجه به تسلطی که به این فنّاوری پیدا می‌کنیم زمینه‌های تخصصی ،  تجهیزاتی و فنّاوری های بالاتری را  بدست آورده و وارد مشارکت‌های جهانی شویم. یکی از بسترهای خیلی خوبی که می‌توانست این زمینه را فراهم کند خرید هواپیمای جدید بود که بعد از برجام اتفاق افتاد که اتفاقاً هم با سازندگان اروپایی و هم آمریکایی رقم خورد ،  البته ما بیشتر با اروپایی‌ها وارد این بحث شدیم که اگر خریدی اتفاق می‌افتد ما بتوانیم مشارکتی در ساخت بعضی از قطعات، بعضی از طراحی‌ها و بعضی از آموزش‌ها داشته باشیم که صحبت‌های اولیه مطرح شد منتها با توجه به  توقفی که در ادامه‌ی قراردادها پیش آمد این بحث الان متوقف شده است. حال با ظرفیت به وجود آمده در این بخش و توانمندیهای که داریم می توانیم روی ساخت قطعات برای پشتیبانی هواپیمای موجود در کشور فعالیت کنیم که در همین راستا در حوزه تعمیر و نگهداری تسلط کامل داریم اما گلوگاه تعمیر و نگهداری قطعات هستند که در حال حاضر گروه‌های مختلفی در بخش ساخت قطعات مختلف این هواپیما زیرنظر سازمان هواپیمایی کشوری این کار را انجام می‌دهند و فکر می‌کنم هرقدر که جلوتر برویم حجم بیشتری را بتوانیم بومی‌سازی و پشتیبانی کنیم.

منطقی در خصوص این سوال که بالاخره تکلیف ایران 140 چه شد گفت :

اگر خاطرتان باشد در چند سال پیش ما یک حادثه‌ای روی این هواپیما داشتیم و بر مبنای آن سازمان هواپیمایی کشوری پرواز این هواپیما را متوقف کرد که البته این روش استانداری نیست چون در دنیا معمولاً این حوادث اتفاق می‌افتد،به عنوان مثال همزمان با حادثه ایران 140 یک هواپیمای ATR  هم سقوط کرد ولی کسی پروازهای این هواپیما را متوقف نکرد ، ضمن اینکه  اگر هم پروازی متوقف شود برای  یک مدت کوتاهی هست و بعد از آن اجازه پرواز مجدد می‌دهند. منتها در خصوص ایران 140 این توقف هنوز ادامه دارد و سازمان هواپیمایی کشوری اجازه فعالیت آن را نداده است . البته شاید هم مسئله‌ای که سازمان هواپیمایی کشوری دارد این باشد که هنوز به تحلیل دقیقی از آن سانحه نرسیده‌اند

، یا اگر هم تحلیل دقیقی باشد  اجماع رویش وجود ندارد. بنابراین می‌توانم بگویم که این هواپیما در حال حاضر در بخش تجاری مجوز پرواز ندارد منتها در بخش‌های نظامی اجازه پرواز به این هواپیما را داده‌اند

البته این را هم اضافه کنم که سازمان صنایع هوایی متولی این هواپیما هست که در تیم‌های کاری که برای تحلیل حادثه به صورت فعال حضور داشته، علاوه بر آن از کشور سازنده و حتی کشورهایی که اجزای آن را می‌ساختند حضور فعالی داشتند و در این زمینه بحث‌های متعدد کردند، سناریوهای مختلف را بررسی کردند.

معمولاً در حوادثی که پیش می‌آید اگر بخواهیم به صورت خیلی دقیق تحلیل کنیم ممکن است ۲ تا ۳ سال طول بکشد بنابراین باید بگویم که تا الان ما خیلی زمان را از دست نداده ایم.

دکتر منطقی در پاسخ به این سوال که ، در ستاد توسعه‌ی فنّاوری‌های فضایی و حمل و نقل پیشرفته به طور واضح و صریح و شفاف می‌توانید بفرمایید که آیا ما دچار عقب‌ماندگی و وقفه برای تحقیق و توسعه در این زمینه‌ها هستیم یا خیر گفت :

خیر. می‌توانیم بگوییم که در زمینه‌ی تحقیقات‌۲-۳ تا عامل باید کنار همدیگر باشد. ۱: نیاز وجود داشته  باشد که در این خصوص ما  در بخش‌های مختلف نیازها را احصا کردیم و بنابراین می‌توانیم بگوییم که الان یک طرف تقاضایی داریم. بحث دوم این هست که برای اینکه بتوانیم این کار را انجام بدهیم ببینیم آیا متخصص و تجهیزاتش را داریم یا خیر که می‌توانم بگویم که در زمینه ها‌ی تخصصی ما متخصص نخبه در سطح خیلی خوبی داریم، از نظر تجهیزات هم کشور ما الحمدلله وضع خیلی خوبی دارد. چیزی که الان به عنوان گلوگاه مطرح است آزمایشگاه های تضمین مرغوبیت محصول است، یکسری تجهیزات خاص و یکسری تست‌های خاص هست که باید در این خصوص  انجام پذیرد که ما بعضی از تجهیزات را داریم و بعضی‌ها را نداریم.

دکتر منطقی در پاسخ به اینکه آیا اعتبارات مورد نیاز به ستاد تخصیص پیدا کرده و همچنین با توجه به اینکه توان ساخت هواپیما به هر حال به سادگی به دست نمی‌آید و یک فنّاوری بسیار پیشرفته و نوین هست با این حال با نگاهی که به ساخت هواپیما آیا صرفاً نگاه برای تولید در داخل هست یا نگاهی برای فروش آن به خارج و نگاه بین‌المللی هم دارید گفت :

ستاد ما از چند منبع استفاده می‌کند، یک منبع این پولی هست که برای ایجاد فنّاوری های جدید می‌دهند که بلاعوض هست ،یک بخش صندوق شکوفایی و نوآوری هست که به صورت اعتبارات مالی عمل می کند و یکی هم مجموعه‌ صندوق توسعه ملی هست که ما از ترکیب اینها استفاده می‌کنیم. و نکته‌ی مهم این است که این بودجه‌ها عمدتاً به شرکت‌های دانش‌بنیان و بخش خصوصی داده می‌شود تا تقویت شوند و بتوانند حرکت رو به جلو داشته باشند.

می‌توانم بگویم که در هر سه تا بخش نسبت به ابتدای کار یک مقدار کسری در بودجه دیده شده بود که الحمدلله با رایزنی‌هایی که شد و با توجه به اهمیتی که این بخش دارد انشاءالله کمبودی نخواهیم داشت.

در خصوص تولید هم  بهترین حالتی که در مورد این تولید مطرح می‌شود این هست که شما یکسری مشارکت‌های بین‌المللی داشته باشید، مشارکت بین‌المللی دو تا حسن دارد یکی اینکه بازار شما صرفاً  بازار بومی نمی‌شود بلکه بازار کشورهایی که با شما مشارکت می‌کنند نیز در کنار شماست، نکته‌ی دوم این هست که همانطورکه فرمودید  طراحی و ساخت این محصول خیلی پیچیده هست و فنّاوری متعددی دارد و اگر یک کشور بخواهد صرفاً متمرکز بشود روی همین فنّاوری‌ها، زمان خیلی طولانی لازم هست که بیاید و این مجموعه را طراحی بکند و نهایتاً بسازد و تست‌هایش را بیاید انجام بدهد. روی همین هم هست که برای مشارکت در تحقیقات و مشارکت در هزینه‌های طراحی لازم است که چندین کشور بیایند و با همدیگر به صورت مشارکت عمل کنند. اصولاً بخش طراحی و ساخت هواپیما در سطح بین‌المللی به سطح مشارکت‌های راهبردی هست ما هم طبعاً اولین کاری که می‌کنیم این هست که بگردیم به دنبال مجموعه های مختلفی که در این حوزه هستند که در این زمینه بتوانیم روی کمکشان یا روی کار مشترک حساب باز کنیم. که در مورد ساخت قطعات و زیرمجموعه‌ها موفق شدیم منتها در مورد اینکه هواپیما را مشارکت کنیم، چند کشور وجود دارد که در حال رایزنی با آنها هستیم برای همین هست که در حال حاضر بخش ساخت قطعات و زیرمجموعه‌ها را جلو می‌بریم و ان‌شاءالله اگربشود می خواهیم  در زمینه محصول کامل هم مشارکت‌هایی را جلب کنیم .