فضایی، حمل و نقل پیشرفته

به گزارش خبرنگار مهر، معاونت پژوهشهای زیربنایی و امور تولیدی دفتر مطالعات ارتباطات و فناوریهای نوین مرکز پژوهشهای مجلس، لایحه بودجه هوافضای کشور در سال ۹۶ را بررسی کرد و با توجه به اعتبارات درنظر گرفته شده برای این بخش، پیشنهاد کرد که با توجه به مهلت زمانی تعیین شده برای عملیاتی شدن نقطه مداری «زهره ۲» تا سال ۹۷ از سوی اتحادیه جهانی ارتباطات (ITU) برای این طرح، ردیف مجزای بودجه درنظر گرفته شود.

در لایحه بودجه سال ۹۶ بخش هوافضا شامل تقسیم بندی حوزه های هوایی، فضایی و هوافضا (وزارت علوم، تحقیقات و فناوری) با توجه به ماهیت فراسازمانی دستگاهها و سازمانهای هوافضایی کشور صورت گرفته است.

به طور کلی مجموع اعتبارات برنامه های بخش هوافضا کاهش ۴ درصدی داشته است و از ۳هزار و ۳۰۹ میلیارد ریال در قانون بودجه سال ۹۵ به رقم ۳ هزار و ۱۶۵ میلیارد ریال در لایحه بودجه سال ۹۶ رسیده است.

مجموع اعتبارات بودجه بخش هوافضای کشور به انضمام اعتبارات متفرقه در حدود ۱۱ هزار و ۲۵۵ میلیارد ریال است که نسبت به سال گذشته ۱۵ درصد افزایش داشته و در حدود ۳ دهم درصد از مجموع اعتبارات عمومی کل کشور را به خود اختصاص داده است.

براین اساس، مجموع درآمدهای بخش هوافضای کشور در لایحه بودجه سال ۹۶ رشد ۲۲ درصدی داشته و از مجموع ۲ هزار و ۳۲۲ میلیارد ریال در قانون بودجه سال ۹۵ به رقم ۲ هزار و ۸۲۳ میلیارد ریال در لایحه بودجه سال ۹۶ رسیده است.

همچنین در بررسی بودجه شرکت های بخش هوافضا در لایحه بودجه سال ۹۶ مشخص شد که مجموع ۵۰ درصد سود ویژه این شرکتها بالغ بر ۸۶۴ میلیارد ریال است که نسبت به بودجه سال ۹۵ حدود ۲ درصد کاهش داشته است.

در حوزه هوایی سهم اعتبارات برنامه ای در لایحه بودجه سال ۹۶ افت ۱۱ درصدی داشته و از رقم یکهزار و ۶۰۲ میلیارد ریال در سال ۹۵ به رقم یک هزار و ۴۲۵ میلیارد ریال در لایحه بودجه سال ۹۶ رسیده است. مجموع درآمدهای حوزه هوایی در لایحه بودجه سال ۹۶ رشد ۵۰ درصدی داشته و از مجموع رقم یکهزار و ۵۲ میلیارد ریال در سال ۹۵ به یکهزار و ۵۷۳ میلیارد ریال در لایحه بودجه ۹۶ رسیده است.

در حوزه فضایی مشاهده می شود که سهم اعتبارات برنامه های حوزه فضایی در لایحه بودجه سال ۹۶ رشد ۳ درصدی داشته و از مبلغ یکهزار و ۳۹۲ میلیارد ریال به یکهزار و ۴۳۶ میلیارد ریال رسیده است. همچنین مجموع درآمدهای حوزه فضایی از یکهزار و ۱۷۰ میلیارد ریال در قانون بودجه سال ۹۵ به رقم یکهزار و ۱۵۵ میلیارد ریال در لایحه بودجه سال ۹۶ رسیده است.

حوزه هوافضا (ذیل وزارت علوم، تحقیقات و فناوری) در لایحه بودجه سال ۹۶ در مجموع رقم ۳۰۴ میلیارد ریال اعتبار دریافت کرده است که نسبت به سال گذشته ۴ درصد کاهش داشته است. همچنین درآمد این حوزه در لایحه بودجه سال ۹۶ رقم ۱۰۰ میلیارد ریال پیش بینی شده است.

مجموع اعتبار ردیف های متفرقه بخش هوافضای کشور در لایحه بودجه سال ۹۶ به رقم ۸ هزار و ۹۰ میلیارد ریال می رسد که نسبت به قانون بودجه سال گذشته ۲۵ درصد رشد داشته است.

اعتبارات موضوع «۲-۸» سیاستهای کلی علم و فناوری، ابلاغی توسط مقام معظم رهبری در لایحه بودجه سال ۹۶ منظور شده است که مجموع اعتبارات آن به منظور توسعه حوزه های فضایی و هوافضای کشور رقم ۳۱۸ میلیارد ریال است.

مرکز پژوهشهای مجلس در ادامه روند بررسی لایحه بودجه سال ۹۶ پیشنهاد کرده است که با توجه به عدم همخوانی ارقام برآورد اعتبارات هزینه و تملک دارایی های سرمایه ای ملی طرح «توسعه حمل و نقل هوایی» ، ردیف بودجه این طرح از لیست اعتبارات طرحهای استانی خارج شده و در لیست اعتبارات طرحهای تملک دارایی سرمایه ای ملی قرار گیرد. 

درهمین حال پیشنهاد شده که عناوین ردیف های بودجه در رابطه با فعالیتهای «فروش تصاویر ماهواره های سنجشی عملیاتی » و « فروش پهنای باند ماهواره های مخابراتی عملیاتی» با توجه به قرار گرفتن در ردیف اعتبارات هزینه ای به ترتیب به « تأمین تصاویر ماهواره های سنجشی عملیاتی » و «تامین پهنای باند ماهواره های مخابراتی عملیاتی » تغییر یابد.

در ارتباط با وظایف دستگاههای حاکمیتی درخصوص ارائه خدمات ارزش افزوده باید گفت که اگر خود دولت خدمات ارزش افزوده را ارائه دهد یا از طریق قرارداد اعطای حق مجوز به اپراتور بخش خصوصی اقدام کند، مقادیر هزینه ای چنین ردیف هایی در فعالیتهای توسعه زیرساخت ارائه خدمات ارائه ارزش افزوده فضایی لحاظ می شود. بنابراین عنوان ردیف فعالیت در رابطه با «ارائه سرویسهای با ارزش افزوده فضایی» به فعالیت « توسعه زیرساخت ارائه سرویسهای با ارزش افزوده فضایی» تغییر یابد.

در ردیف شماره ۱۲۱ اعتبارات متفرقه با عنوان «وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات- توازن منطقه ای و کاهش شکاف اطلاعاتی و دیجیتالی بین مناطق و استانهای کشور و زیرساختهای ماهواره ای» ، شفاف سازی میان حوزه فضایی و غیرفضایی صورت نگرفته است و با توجه به مقدار بالای این اعتبارات، در محاسبات بودجه ای موجب بی نظمی شده است.

همچنین با توجه به پایان مهلت اتحادیه جهانی ارتباطات (ITU) به ایران تا سال ۹۷ مبنی بر عملیاتی شدن «نقطه مداری ماهواره زهره ۲» در فضا و اهمیت فوق العاده این موضوع، ردیف بودجه فضایی این برنامه باید از حوزه های غیرفضایی تفکیک شود و عنوان یک ردیف مجزا در جدول اعتبارات متفرقه لحاظ شود.

درهمین حال مرکز پژوهشهای مجلس اعلام کرد که تصویب قانون اجازه تعیین و وصول حق امتیاز فعالیت بخش غیردولتی در زمینه پست و مخابرات از سوی مجلس شورای اسلامی، اقدام حمایتی مجلس از وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات است که می تواند به توسعه حوزه فضایی کشور با هدف توسعه خدمات و کاربردهای فضایی کمک کند. براین اساس پیشنهاد می شود سهم حوزه فضا به صورت شفاف مشخص شود. اما در این خصوص چندان به حوزه فضا توجه نشده است.