فضایی، حمل و نقل پیشرفته

حبیب خسروشاهی روز دوشنبه در نشست گزارش پیشرفت طرح رصدخانه ملی ایران با تاکید بر این که مبنای اولیه ساخت یک تلسکوب سامانه اپتیکی است، اظهار کرد: آینه ثانویه تلسکوپ بعد از دو سال مطالعه در حال ساخت است.
وی محفظه تلسکوپ را از دیگر بخش‌های رصدخانه ملی شمرد و گفت: این محفظه 16 متر قطر و 20 متر ارتفاع دارد و قرار است آینه در ارتفاع 13 متری آن قرار گیرد.
خسروشاهی افزود: تلسکوپ اصلی یا پرچم دار ما با اینه ای به قطر 3.4 متر است که این اینه سفارش داده شده و به ما رسیده است، اگر اعتبارات کامل به پروژه برسد تا 4 سال آینده مجموعه به طور کال راه اندازی می شود.
این منجم در مورد اعتبارات طرح یادشده ادامه داد: پژوهشگاه دانش های بنیادی و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در این طرح سهم مساوی داشته اند و برآورد می کنیم در‌ مجموع 120 میلیارد تومان بودجه نیاز داشته باشیم. تاکنون برای این طرح 30 میلیارد تومان هزینه و 70 میلیارد تومان تعهد ایجاد شده است.

***آینه اصلی تلسکوپ خریداری شده است
عضو هیات مدیره انجمن نجوم ایران‌ گفت: سایت در نظر گرفته شده برای رصدخانه در شهر کامو استان اصفهان بسیار مناسب است و شب های شفافی دارد؛ بنابراین می خواهیم تلسکوپ بسیار مناسبی داشته باشیم تا رصد به بهترین شکل صورت گیرد.
وی در این نشست در پژوهشگاه دانش های بنیادی به دشواری های این طرح اشاره کرد و افزود: تا وقتی سایت کاملا اجرایی نشده و رصدها به صورت منظم انجام نشود؛ چالش ها وجود دارد و همین امر باعث جذابیت آن شده است.
خسروشاهی از مدل سازی جامع طراحی تفصیلی سایت رصدخانه اسم برد و گفت: واژه مهندسی سیستم در ایران کمی ناشناخته است ولی ما باید مطمئن شویم‌‌ طراحی های روی کاغذ اجرایی است و به این دلیل از شبیه سازی رایانه ای استفاده می‌کنیم.

***طرح تفصیلی تا سال 96 تمام می شود
این اخترفیزیکدان ایرانی در مورد بقیه مراحل رصدخانه ملی ایران نیز گفت: طراحی تفصیلی محفظه تلسکوپ تمام و ساخت آن آغاز شده است و برای ساخت بقیه مجموعه رصدخانه به زمان 18 ماهه نیاز داریم.
خسروشاهی با دعوت از مراکز پژوهشی و دانشگاهی برای استفاده از امکانات این رصدخانه گفت: دانشگاه هایی که تجهیزات رصدی دارند می‌توانند از امکانات سایت استفاده کنند تا هزینه های آنان‌ کم شود.

***الزامات حقوقی طرح رصدخانه ملی کامل است
وی به الزامات حقوقی طرح های ملی ایران اشاره کرد و گفت: طرح رصدخانه ملی ایران همه زیرساخت های حقوقی را دارد و با آنکه ابتدا قرار بود وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ان را اجرا کند، اما با تغییرات دولت های نهم و دهم به پژوهشگاه دانش های بنیادی واگذار و تا سال 87 متاسفانه به دلیل کمبود اعتبار متوقف شد که در آن سال با توصیه مقام معظم رهبری و بودجه ای که تخصیص یافت ، باز ادامه یافت.
این عضو هیات علمی پژوهشگاه دانش های بنیادی تاکید کرد: طراحی تفصیلی مجموعه رصدخانه ملی ایران تا پایان سال 95 تمام می شود و با اتمام داوری در مورد آن وارد مرحله ساخت رصدخانه می شویم.
وی توضیح داد: رصدخانه ها دو نوع هستند؛ یک نوع که یک تلسکوپ در آنها هست یا سایتی با چند تلسکوپ که رصدخانه ملی ایران از نوع دوم است و مجموعه ای از فعالیت ها را انجام خواهد داد.
خسروشاهی گفت: در مجموعه رصدخانه ملی ایران امکان مطالعات خورشیدی نیز وجود دارد؛ زیرا در روز و شب امکان رصد در این رصدخانه هست.
وی با تاکید بر ضرورت تاسیس رصدخانه در ایران گفت: منجمی که رصدخانه ندارد مانند پزشکی است که آزمایشگاه تشخیص پزشکی ندارد. نجوم از علوم دیگر عقب نیفتاده است و با تعداد جوانان ورزیده ای که هر روز به این حوزه اضافه می شوند، آینده روشنی خواهد داشت.
خسروشاهی همچنین به آمار اتحادیه بین المللی نجوم اشاره کرد و گفت: در این آمار کشورها را بر اساس تعداد منجم به ازای یک میلیون نفر جمعیت آن کشور دسته بندی می کنندY ما در سال 2008 به ازای هر چهار میلیون نفر، یک منجم داشتیم ولی طی سال های 2008 تا 2015 بیشترین میزان رشد وجود داست و من مطمئن هستم تا سال 2018 این آمار به میزان یک میلیون نفر ، یک منجم می رسد.

***مکان یابی رصدخانه ملی؛ پروسه ای 8 ساله
رییس انجمن نجوم ایران نیز در این نشست توضیحاتی در مورد مکان یابی سایت رصدخانه ملی ایران داد و گفت: از قرن دوم تا نهم هجری قمری، ایران حدودا 23 رصدخانه داشت؛ اما در 100 سال اخیر در این زمینه کاری انجام نشده است.
سعدالله نصیری قیداری افزود: مکان یابی سایت رصدخانه کاری به شدت فنی و دشوار است و غیر از هند هیچ کشوری در منطقه این کار را خود انجام نداده است و ما نیز تنها از مشورت کارشناسان خارجی کمک گرفتیم.
وی به اقدامات میدانی فراوان برای یافتن مکان مناسب اشاره کرد و گفت: بعد از غربالگری های گسترده چهار استان کرمان، خراسان، اصفهان و قم را یافتیم و با سنجش داده های این مکان ها بین دو قله دینوا قم و گرگش کامو در نهایت کامو انتخاب شد.
غیر از نصیری قیداری و خسروشاهی، احمدرضا حقیقت معاون مالی و اداری این طرح نیز خلاصه ای از دشواری های اجرای آن را برشمرد و افزود: ارتقای اندازه آینه تلسکوپ از 2 متر به 3.4 متر باعث افزایش سه برابری هزینه های طرح شد.
وی ادامه داد: همه تصمیم گیران کشور از مقام معظم رهبری تا رییس جمهوری و معاونت علمی و فناوری معتقدند این طرح مهم و بر اساس اقتصاد مقاومتی است و جزء 12 طرح اولویت دار کشور به شمار می آید.