کاربردهای سنجش از دور ماهواره ای در حوزه سلامت
دادههای ماهوارههای سنجش از راه دور میتواند با ایجاد چشمانداز جدیدی از مسائل مربوط به سلامت انسان، فرصت ویژهای را برای مبارزه با بیماری و نجات جان انسانها به وجود آورد. دادههای سنجش از دور در زمینه سلامت میتوانند با در نظر گرفتن عوامل مختلف سلامت مانند تولید، دسترسی و توزیع غذا، خطرات محیطی سلامت، بیماریهای واگیردار و عفونی، مسائل مزمن حوزه سلامت و ارائه خدمات سلامت به ما کمک کنند.
همه این عوامل در گذشته توسط موسسات مختلف به صورت جداگانه مدنظر قرار می گرفتند. متخصصین حوزه سلامت معمولا استفاده انسان از زمین و شرایط بومشناسی موثر بر سلامت انسان را از چشمانداز ماهواره های سنجش از دور مشاهده نمیکنند. برای آنها که عمدتا مشکلات را از منظر تقریب نقطهای و میانگین جوامع مورد بررسی قرار میدهند، دیدگاه بصری و فضایی سنجش از دور، رویکرد یکپارچهتری را فراهم میسازد.
دادههای سنجش از دور در کنار دادههای دیگر میتواند اطلاعاتی را درباره شرایط محیطی جهت درک انتشار بیماریهای آب، کیفیت هوا، خاک و پوشش گیاهی ارائه نماید. چراکه این موارد سلامت جامعه و دام را تحت تاثیر قرار می دهند. دادههای سنجش از دور همچنین با فراهم آوردن اطلاعات فضایی درباره کاربری زمین و زیرساختها به تشخیص محل زندگی مردم، محل زندگی جمعیت آسیب پذیر، نحوه توزیع جمعیت شهری، و کیفیت راهها و زیرساختها برای ارائه خدمات سلامت کمک میکند.
برای درک کامل پتانسیل کاربردهای سنجش از دور نیازمند ارتباطات بین رشتهای و بینالمللی بین دانشمندان بخشهای سنجشازدور، محیط زیست و سلامت هستیم. یکی از عوامل استفاده موفق از دادههای سنجش از دور برای مبارزه با مسائل مربوط به سلامت عمومی، همکاری بین جامعه سنجشازدور و جامعه سلامت عمومی است.
اگر دادههای سنجش از دور به صورت مستقیم یا غیر مستقیم به اندازهگیری بیماری کمک کنند، میتوانند برای ترسیم نقشه توزیع بیماری و تخمین رنج غیرمستقیم ناشی از بیماری بر روی جامعه و هدف گرفتن استراتژی های مداخله گرانه مورد استفاده قرار گیرند.
دادههای جدول زیر، در صورتی که با دادههای اجتماعی و اقتصادی توزیع جمعیت و معیشت یکپارچه شود، پتانسیل کاربردهای سنجشازدور را در حوزه سلامت نمایان میسازد:
شرایط |
مشاهدات |
منافع |
مثال از حسگرهای موجود سنجشی |
آب |
· کیفیت آب (دما و میزان اکسیژن) · در دسترس بودن آب · موقعیت آبها (تالابها و دریاچهها) |
رصد شرایط منجر به رشد بیماریهای منتقله توسط آب و یا مهاجرت (کرمها، آنفولانزا، مننژیت، وبا، مالاریا، ویروس غرب نیل، ایدز)؛ نقشه برداری تالاب |
رادار و تصویربرداری چندطیفی (ماهواره Landsat) |
هوا و جو |
· اندازهگیری اوزون · ذرات معلق · گرما و دما · اندازهگیری اشعه ماورای بنفش · دینامیک باد · حرکت ذرات غبار |
کیفیت هوا، ترکیبات جو، رصد تغییرات آب و هوا. رصد این شرایط برای اندازهگیری غیرمستقیم بیماریهایی مانند آسم مفید است. |
بازتاب حرارتی |
خاک و پوشش گیاهی |
· رطوبت خاک · انواع پوشش گیاهی · بهرهوری پوشش گیاهی |
زیستگاه ناقل بیماری |
تصویربرداری چند زمانه و چند طیفی نوری (ماهواره MODIS و Landsat) |
زمین |
· پوشش زمین · احشام · گندمزارها · شاخص نرمالشده تفاوت پوشش گیاهی |
تعاملات بین خاک، آب و احشام، ارتباط بین زمین و دریا، تشخیص دشتهای سیلابی و پوشش یخی |
تصویربرداری چند زمانه و چند طیفی نوری (ماهواره MODIS و Landsat) |
زیرساخت |
· راهها و حملونقل · دسترسی به آب · فاضلاب · ارتباطات · دفع زباله · توزیع جمعیت شهری با وضوح بالا |
ردیابی ناقل بیماری؛ بهبود سرعت پاسخدهی خدمات سلامت در مواقع اضطراری؛ توسعه دادههای سامانه اطلاعات جغرافیایی برای مدل سازی مسکن، پوشش زمین، و غیره؛ توزیع جمعیت با وضوح بالا که میتواند به مشکلات سلامت مرتبط با زیرساخت کمک کند. |
تصویربرداری نوری با وضوح بسیار بالا (ماهواره IKONOS و QuickBird) |
منبع:
Contributions of land remote sensing for decisions about food security and human health
The National Academies Press
انتهای پیام / ۱۶۴