فضایی، حمل و نقل پیشرفته

سکوی پرتاب موشک آریان ۶ اروپا در پایگاه فضایی گویان ساخته می شود و این موشک قرار است ژوییه سال ۲۰۲۰ به فضا فرستاده شود. آریان ۶ نسبت به سایر اعضای خانوده موشک های آریان برتری هایی دارد. مثلا هزینه ساخت و پرتاب آن ارزان تر است و قابلیت حمل چندین ماهواره را به مدار زمین-آهنگ دارد.

پایگاه فضایی گویان در گویان فرانسه در سواحل اقیانوس اطلس در آمریکای جنوبی قرار دارد. اینجا محل پرتاب موشک های فضایی سازمان فضایی اروپاست. 

مهندسان اروپایی مشغول ساخت سکوی پرتاب موشک آریان ۶ در پایگاه فضایی گویان هستند. هدفشان این است که هزینه پرتاب موشک آریان ۶، نصف هزینه پرتاب آریان ۵ عضو سابق خانواده موشک های آریان باشد. برای رسیدن به این هدف مقدار نجومی بتون و فولاد نیاز هست، و البته نیروی کار.

فردریک مونوز، سرپرست پروژه ساخت سکوی پرتاب موشک آریان ۶ از مرکز ملی علوم فضایی فرانسه می گوید: «زیربنای سکوی پرتاب ساخته شده است. پانصد نفر در بخش عمرانی این پروژه مشغول ساخت بتونی هستند که بتوان از آن در سکوی پرتاب آریان ۶ استفاده کرد».

اولین پرتاب آریان ۶ برای ژوییه سال ۲۰۲۰ میلادی برنامه ریزی شده است. برای آماده کردن سکوی جدید پرتاب گروه های کار از ساعت ۶ صبح تا ۱۰شب مشغول به کندن و شکل دادن به گرانیت در گویان فرانسه هستند.

گودال مربوط به تخلیه موتور موشک، یکی از ساختارهای اصلی سکوی پرتاب است که در حال ساخت است.

فردریک مونوز می گوید: «وقتی موشک از زمین بلند می شود، شعله هایی که از موتور جت بیرون می آید به منحرف کننده جریان، در انتهای این حفره برخورد می کند و شعله ها و گازهای مایع از تونل بزرگ بتونی به طول ۲۰۰ متر و به ابعاد بیست متر در بیست متر خارج می شود». 

کاهش هزینه های مربوط به ساخت و پرتاب آریان ۶ 

زمان و هزینه لازم برای پرتاب آریان ۶ باید کم تر از آریان ۵ باشد. به همین دلیل هم قرار است موشک بطور افقی مونتاژ شود.

دیدیه کولن، از آژانس فضایی اروپا یکی دیگر از مسئولان پروژه ساخت سکوی پرتاب موشک آریان ۶ در پایگاه فضایی گویان است و می گوید: «موشک را به شکل افقی سر هم می کنیم. در نتیجه ساختمان هایی که در آنها این کار را انجام می دهیم می تواند کوچکتر باشد و هزینه هواسازی (تهویه) و هزینه های عملیاتی کمتر می شود. وقتی موشک سر هم شد، روی نقاله ای قرار می گیرد تا به سکوی پرتاب برده شود. در آنجا موشک در وضعیت عمودی قرار داده می شود و در آن لحظه تحت وارسی کلی قرار می گیرد. پس از وارسی چراغ سبز داده می شود تا حامل ماهواره به سکو آورده و روی موشک سوار شود. پس از انجام این کار، سقف متحرک موشک که در ارتفاع ۹۰ متری قرار دارد، عقب کشیده می شود و می توانیم موشک را به فضا پرتاب کنیم».

حدود نیم قرن از عمر سامانه پرتابی گویان در گویان فرانسه در سواحل اقیانوس اطلس در آمریکای جنوبی می گذرد. نزدیک بودن این منطقه به خط استوا، مزیت های زیادی برای پرتاب موشک دارد. موشک های سایوز و وگا هم از مرکز فضایی گویان به فضا فرستاده شدند.

رقابت «آریان اسپیس» با اسپیس ایکس آمریکایی

کار ساخت و پرتاب موشک های آریان را شرکت چند ملیتی آریان اسپیس برعهده دارد. اما با ورود موشک های جدید ساخت شرکت آمریکایی اسپیس ایکس، شرایط رقابت برای موشک های آریان اروپا سخت می شود.

دیدیه فور، مدیر پایگاه فضایی گویان درباره رقابت موشک آریان ۶ با موشک های ساخت «اسپیس ایکس» می گوید: «موشک های جدید اسپیس ایکس به زودی وارد بازار می شود. طراحی این موشک ها مدرن تر است در نتیجه قیمتشان هم مناسب تر است. به همین دلیل هم آریان ۶ را طراحی کردیم. هدفمان این بود که هزینه ساخت و راه اندازی اش کمتر باشد. آریان ۵ کاملا قابل اطمینان است. سایوز و وگا تا به حال حتی یک روز هم با مشکل مواجه نشده اند. طی یکسال ۱۰ الی ۱۲ پرتاب از مرکز فضایی گویان انجام می شود. برای رقابت با موشک های جدید اسپیس ایکس می خواهیم هزینه های مربوط به ساخت و راه اندازی آریان ۶ را کاهش بدهیم. طراحی آریان ۶ بگونه ای است که فقط دارای یک پیکربندی است. در نتیجه هزینه کم می شود و می توانیم نظر مشتریان مان را تامین کنیم».

آریان ۶ قابلیت حمل چندین ماهواره را به مدار زمین-آهنگ دارد

موشک اریان ۶ موشک ماهواره بر است که ماهواره های مخابراتی را به مدار انتقال ثابت زمین می فرستد. استیج فوقانی آن قابلیت اشتعال دوباره را دارد در نتیجه آریان ۶ می تواند چندین ماهواره را به مدارهای مختلف زمین بفرستد.

برونو ژرارد مدیر شرکت «آریان اسپیس» در گویان فرانسه می گوید که آریان ۶ دو نسخه دارد: «یکی از مزایای آریان ۶ این است که دو نسخه دارد: آریان ۶۲ و آریان ۶۴. آریان ۶۲ دو بوستر (راکت یا موشک تقویت کننده) دارد و آریان ۶۴ چهار بوستر (راکت یا موشک تقویت کننده) دارد. حداکثر توان با ۴ بوستر به دست می آید و می توان دو ماهواره یا یک ماهواره بسیار سنگین را در مدارهای زمین ثابت (ایستا نسبت به زمین) (Geostationary orbit) قرار داد. قدرت آریان ۶۲ کمتر است در نتیجه ارزانتر است و با آن می توان ماهواره ها را در مدارهایی خاص قرار داد».

مزیت های آریان ۶ نسبت به اعضای سابق خانواده موشک های آریان

در این ماهواره بر، از موتور «وولکین» استفاده شده است که در آریان ۵ هم استفاده شده بود.

یکی از اجزاء جدید و متفاوت آریان ۶، راکت تقویت کننده P120 آن است که از سوخت جامد استفاده می کند. در حال حاضر مهندسان مشغول آزمایش موشک تقویت کننده هستند.

ماسیمو اپیفانی، از شرکت فرانسوی که کار سرهم کردن موتور آریان ۶ را در گویان فرانسه به عهده دارد می گوید: «سوخت پیشران موشک را ساخته ایم و موشک را پر کرده ایم. در حال حاضر در این ساختمان آماده انجام برخی آزمایش ها می شویم: آزمایش هایی بسیار دقیق و مفصل با دستگاه های پرتو x قوی تا اطمینان پیدا کنیم که جرم و اندازه های داخلی راکت بوستر با مختصات تعیین شده مطابقت دارد». 

اجزا مختلف سکوی پرتاب پس از ساخته شدن باید در محل نصب بشوند. دیدیه کولن می گوید: «در ماه ژانویه پلتفورم پرتاب به گویان آورده می شود که بخش عظیم سامانه پرتابی است. وزن آن ۵۰۰ تن خواهد بود. اجزای مختلفش را سرهم می کنیم و سپس آن را روی سکوی پرتاب می گذاریم».

دنیل نویشواندر از آژانس فضایی اروپا می گوید که همزمان با کار طراحی و ساخت سکوی پرتاب آریان ۶ در گویان، ساخت اولین راکتهای آن قرار است بزودی در اروپا آغاز می شود. وی می افزاید: «قصد داریم خط تولید اولین مجموعه موشک را بهار سال آینده آغاز کنیم. می توانیم بگوییم که کار صنعتی مان آغاز شده و آماده هستیم با حداکثر سرعت وارد کار تولید شویم، و از سال آینده تولید موشک آریان ۶ آغاز خواهد شد». 

پس از تکمیل سکوی پرتاب، کار آماده سازی موشک آریان ۶ برای پرتاب به فضا، فقط به ۹ روز زمان نیاز دارد. در حالیکه این کار برای آریان ۵ یک ماه طول می کشید.

منبع: euronews